Pocenie się to naturalna reakcja organizmu, która – podobnie jak inne naturalne reakcje organizmu – nie jest powodem do dumy. Zwłaszcza że w wielu przypadkach przebiega zbyt intensywnie, czego przejawem są wilgotne dłonie i zroszone czoło. W ten sposób organizm daje nam znać, że walczy z upałem. Nie wiem, czy wiecie, ale pot jest naszym najważniejszym naturalnym systemem chłodzenia. Ilekroć temperatura ciała znacznie wzrasta – na przykład wskutek upału lub wysiłku fizycznego – organizm broni się przed przegrzaniem, oddając ciepło otoczeniu. Zanim ustalimy, jakie przyczyny ma nadmierne pocenie i jak z nim walczyć, omówię rodzaje gruczołów wydzielających pot.

Rodzaje gruczołów wydzielających pot

Człowiek jest wyposażony w około dwóch milionów gruczołów potowych. Ich największe skupiska znajdują się pod pachami, na czole, na piersiach oraz na wewnętrznych stronach stóp i dłoni. Istnieją dwa rodzaje gruczołów wydzielających pot:

• Gruczoły ekrynowe są rozmieszczone na całym ciele, a zwłaszcza pod pachami, na stopach i na dłoniach. Służą do termoregulacji i wydalania produktów przemiany materii. Pracują intensywniej, gdy temperatura otoczenia wzrasta powyżej 30 stopni Celsjusza albo kiedy dochodzi do przegrzania organizmu. Ponadto na ich funkcjonowanie ma wpływ praca ośrodkowego układu nerwowego, co przejawia się tak zwanym poceniem emocjonalnym (dotyczy głównie dłoni, stóp i twarzy). Pot ekrynowy to roztwór soli z mocznikiem, kwasem mlekowym, węglowodanami, tłuszczami i związkami mineralnymi, takimi jak potas, wapń, magnez i żelazo. Pot może dodatkowo zawierać składniki zależne od spożywanych pokarmów, warunków klimatycznych, czynników hormonalnych i chorób.
• Gruczoły apokrynowe znajdują się pod pachami, w pachwinach, brodawkach sutkowych, organach płciowych i na owłosionej skórze głowy. Nie uczestniczą w termoregulacji, a ich aktywność rozpoczyna się dopiero w okresie pokwitania. Pot apokrynowy to lepka i gęsta białożółta wydzielina z białkiem i tłuszczami, którą organizm produkuje przez cały czas, ale wydziela okresowo, na przykład pod wpływem hormonów płciowych lub silnych uczuć.

Dlaczego się pocimy?

Kiedy naczynia krwionośne się rozszerzają, więcej krwi dociera pod skórę, gdzie ulega schłodzeniu. Jeżeli to nie wystarcza, zaczynamy się pocić. Pot jest wydzielany przez gruczoły potowe, które znajdują się głęboko w skórze właściwej, a wypływa na powierzchnię przez małe kanaliki. Kiedy pot paruje, odbiera ciepło skórze i przepływającej pod nią krwi.

Nadmierne pocenie – przyczyny

Nieprawidłowa dieta

Jeżeli żyjecie aktywnie, w pośpiechu lub w stresie, może Was dotyczyć problem nadmiernego wydzielania potu (hyperhidrosis). Potęguje go wysiłek fizyczny, wysoka temperatura powietrza, ból, niepokój, lęk oraz noszenie odzieży i obuwia wykonanych ze sztucznych materiałów. Równie dobrze nadmierne pocenie może być wywołane zaburzeniami termoregulacji lub czynnikami emocjonalnymi. Ponadto pocenie towarzyszy gorączce, gruźlicy, malarii, zatruciom (na przykład alkoholem), cukrzycy i nowotworom złośliwym. Obfite pocenie może mieć związek z nadczynnością tarczycy, otyłością i menopauzą. To także jeden z objawów dojrzewania. Problemowi sprzyja niewłaściwa dieta, nadużywanie alkoholu, palenie papierosów i zaburzenia hormonalne.

Podłoże psychiczne

Jeżeli nadmierne pocenie ma u Was podłoże psychiczne, najczęściej dotyczy ono dłoni, twarzy, stóp, pach i pachwin, ale równie dobrze może obejmować skórę całego ciała. Pocenie o podłożu psychicznym może mieć charakter napadowy (występuje pod wpływem bodźców emocjonalnych) lub ciągły (ale nasila się latem). Zwykle jego objawy słabną po dwudziestym piątym roku życia.

Zaburzenia w funkcjonowaniu ośrodkowego układu nerwowego

Jest to tak zwane nadmierne pocenie asymetryczne. Może pojawiać się w tych partiach ciała, w których występuje inne schorzenie, na przykład problemy jelitowe lub owrzodzenia podudzi.

Spożycie gorącej lub pikantnej potrawy

To tak zwane pocenie smakowe. Objawia się kropelkami potu występującymi obficie na nosie, czole i w okolicy warg. Przyczyną pocenia smakowego może być uszkodzenie układu nerwowego; można je poznać po tym, że podczas przeżuwania pokarmu pobudzane są gruczoły potowe zamiast ślinowych.

Nadmierne pocenie – jak z nim walczyć?

Jego leczenie nie jest łatwe. Jeżeli towarzyszą mu zaburzenia neurologiczne lub schorzenie ogólnoustrojowe, należy leczyć chorobę podstawową. W innych przypadkach wystarczą regularne zabiegi higieniczne, to znaczy co najmniej dwukrotne w ciągu dnia umycie całego ciała.

Dezodorant, antyperspirant i botoks na nadmierne pocenie

Dezodoranty nie ograniczają ilości wydzielanego potu, za to hamują rozwój rozkładających go bakterii, a tym samym likwidują przyczynę nieprzyjemnego zapachu. Z kolei antyperspiranty zmniejszają wydzielanie potu. Zawierają związki chemiczne, które reagują z potem i tworzą substancję czopującą ujścia gruczołów potowych.

Profesjonalne zabiegi zmniejszające potliwość

Za wiedzą lekarza możecie stosować preparaty z pokrzyku. W trudniejszych przypadkach przepisze Wam leki hamujące czynność gruczołów potowych, na przykład zasypki lub roztwory do miejscowego stosowania, które zawierają kwas borowy, zirkonium, formalinę i inne sole metali.

Niekiedy przeprowadza się zabieg operacyjnego przecięcia nerwów zaopatrujących gruczoły potowe danej okolicy ciała (tak zwana sympatektomia) lub stosuje się botoks. Zabieg z jego zastosowaniem polega na punktowym ostrzykiwaniu nim fragmentów ciała o zwiększonej potliwości (dołów pachowych, dłoni i stóp). Botoks wstrzykuje się bardzo cienką igłą, dlatego zabieg jest bezbolesny. Ostateczny efekt pojawia się po tygodniu i utrzymuje przez około sześciu miesięcy.

Domowe sposoby na nadmierne pocenie

Nieprzyjemny zapach potu niweluje jedzenie tymianku, estragonu lub mięty i picie naparu z szałwii.

Próbowałyście moich sposobów na nadmierne pocenie? A może macie własne? Czekam na Wasze opinie!